KLJ-Sport voor iedereen

De werkgroep ‘KLJ-sport voor iedereen’ is ontstaan in 2019. In de media kwamen vragen op over transpersonen binnen professionele sportcompetities, waardoor onze eigen werkgroepen Sport het aspect gender in onze eigen sportwerking in vraag stelden. Heel wat KLJ'ers bleken hierover vragen te hebben. Om die vragen te beantwoorden, bundelde de werkgroep Sport hun kennis met die van de werkgroep Diversiteit en samen namen ze onze KLJ-sporten grondig onder de loep. Ze dachten na over regelgeving en keken met een kritische en genderneutrale blik naar de categorieën ‘jongens – meisjes – gemengd’.

"Wij zetten in onze KLJ in op meisjes die willen vendelen en jongens die willen wimpelen. Op sportfeesten worden deze meestal tegelijk gepland, dus is het niet altijd mogelijk om als meisje te veldelen of als jongen te wimpelen. Er zijn leden die zich hiervoor willen inzetten en het is jammer dat ze oefenen voor een discipline waaraan ze niet kunnen deelnemen."

Na de nodige brainstorm kwamen enkele uitdagingen naar boven en kon de meer gerichte denkoefening beginnen. Al snel bleek de werkgroep een bepaalde mate van expertise te missen om met deze thema's aan de slag te gaan. Expertisepartner ‘Wel Jong' bood daar de nodige hulp. Het idee van een genderneutrale sportwerking evolueerde al snel naar een streefdoel van toegankelijkheid. Hoe meer KLJ'ers kunnen mee sporten, hoe liever!

Geef eens een voorbeeld?

De sportwerking volledig toegankelijk maken is natuurlijk een werkje van lange adem, maar met kleine aanpassingen kunnen we al heel wat bereiken. In 2020 wijzigden we al de regels rond uniformen. Oorspronkelijk moesten de uniformen reglementair hetzelfde zijn voor iedereen, behalve voor jongens en meisjes. Nu moet de kleur en de lengte van het uniform hetzelfde zijn, maar mag het type (short of rok) verschillen. De insteek is dat iedereen zich comfortabel kan voelen in de kleren die ze dragen. Of dat nu een topje, T-shirt, short of rok is maakt eigenlijk niet uit, zolang de kleur en lengte maar hetzelfde zijn.

De essentie van de werkgroep ligt in het verlagen van drempels die KLJ'ers ervan weerhouden deel te nemen aan onze sportwerking. Dat doet de werkgroep door groeikansen te benoemen en te grijpen. Elk werkjaar neemt ze één KLJ-sport onder de loep, doe je mee?

De eerste discipline die onder de loep werd genomen, was 'Piramidebouwen’. Vastgestelde groeikansen binnen deze discipline waren:

• Categorisering op basis van geslacht (jongens - meisjes - gemengd);
• Toegankelijkheid voor kleinere afdelingen;
• Praktische organisatie van het piramidebouwen op een sportfeest.

Doorheen werkjaar 2021-2022 werd er verschillende keren gebrainstormd over hoe KLJ tot een nieuwe, genderneutrale categorisering kon komen. Dat leidde tot een nationale sportdenkdag in september 2022, waar sportmonitoren uit alle regio’s samen kwamen om één concreet voorstel te vormen. Het voorstel werd vervolgens voorgelegd aan en goedgekeurd door de Nationale Raad in november 2022.

De indeling op basis van geslacht maakte vanaf de zomer 2023 plaats voor een indeling op basis van hoogte van de piramides. Zo mogen in de ene categorie de deelnemende groepen tot maximum 2,5 personen hoog gaan en in de andere categorie tot 3 personen of hoger. De concrete samenstelling van de groep maakt – in tegenstelling tot eerder – dus niet meer uit. Voor meer details over hoe piramides er vanaf nu zullen uitzien, kan je een kijkje nemen in het algemeen KLJ-sportreglement.

Ook binnen de discipline van het touwtrekken stelde de werkgroep verschillende groeikansen vast:

• Categorisering op basis van geslacht (jongens - meisjes - gemengd);
• Eerlijke competitie tussen gevarieerde groepen;
• Praktische organisatie van het touwtrekken op een sportfeest.

"Ik weet niet hoe het zit bij touwtrekken, maar ik vraag me wel af bij welke groep je zit als je transgender bent of je anders identificeert."

De uitdaging is natuurlijk om los van fysieke verschillen (leeftijd, lichaamssterkte ...) toch een gezonde en toegankelijke knock-out competitie te organiseren. KLJ gaat dus op zoek naar een balans tussen leeftijd, gender en tradities. Uiteindelijk bleek het organiseren van korte trektesten de meest haalbare piste om nieuwe categorieën die niet op geslacht gebaseerd zijn te bepalen. De categorieën +16 en -16 blijven wel behouden.

De werkgroep nam in de zomer 2023 enkele alternatieve trektesten af om tot een werkbare indeling te komen. De trektest met een krachtmeter leverde de beste resultaten op en bleek bovendien de enige organisatorisch haalbare optie. Nu is het een kwestie van na te gaan wat KLJ'ers hiervan vinden en hoe deze meter met het traditioneel competitief formaat te matchen valt.

In de huidige denkpiste mag je met meerdere groepen deelnemen aan de categorieën +16 en -16, ongeacht de samenstelling van jongens of meisjes. In de sportzomer van 2024 testen we op enkele sportfeesten dit systeem helemaal uit om te bekijken of dit echt goed werkt. Bovendien bevragen we ook KLJ’ers en afdelingen om hierover de nodige feedback te verzamelen. Zo hopen we een kwalitatief voorstel op tafel te leggen dat echt voor iedereen werkt.

In het werkjaar 2023-2024 komt de dansdiscipline aan de beurt. Enkele groeikansen hier:

• Categorisering op basis van geslacht (jongens - meisjes - gemengd);
• Regelgeving rond uniformiteit;
• Loskoppeling uurschema's van categorisering o.b.v. geslacht.

Op dit moment zijn de uurschema's van een sportfeest sterk gebaseerd op geslacht. Toch zijn er steeds meer KLJ'ers die hier van (willen) afwijken. De uitdaging is om met een nieuw voorstel werkbare uurschema's op te stellen die meer vrijheid geven om deel te nemen aan je gekozen disciplines, ongeacht geslacht. Willen afdelingen nog altijd deelnemen zoals ze dat gewoon zijn, moet ook dat een mogelijkheid blijven.

Voor de bondsreeks, parendans en kringdans spelen we met het idee om ringen te vervangen door divisies. Dat geeft de mogelijkheid om na een sportzomer te promoveren of degraderen naar een andere divisie. Dat betekent dat de finales zouden wegvallen, waardoor er heel wat tijd gewonnen wordt. De jurystaten blijven uiteraard dezelfde over de divisies heen. Over een optimale werking denkt de werkgroep momenteel nog na. Zo zijn er nog heel wat vragen rond bijvoorbeeld het aantal divisies, regionale verschillen, of er regels moeten komen rond korpsvorming enzoverder.

Aangezien de vrije reeks niet opgelegd is, zijn hier twee categorieën met verschillende jurystaten mogelijk. Zo zou je kunnen deelnemen aan een dans die focust op stijl of eentje met meer creatieve vrijheid.

Alle ideeën staan nog in hun kinderschoenen, wat betekent dat jij mee kan nadenken. Op dit moment bekijkt de werkgroep de impact op afdelingen, KLJ'ers en andere KLJ-sporten. De vraag is of het werkelijk drempels zal verlagen, praktisch haalbaar is en de sport aantrekkelijker maakt.

Howla powla, niet zo snel! We denken nu alvast na over het touwtrekken en het dansen. Aan het begin van het nieuwe werkjaar doet de werkgroep KLJ Sport voor iedereen een voorstel over het touwtrekken en eentje over het dansen. In september en oktober kan je via je gewest en via je Regionaal Bestuur feedback geven op deze voorstellen. Tijdens de Nationale Raad in november (het grote KLJ-parlement) wordt er dan gestemd. Wordt er iets goedgekeurd, dan rollen we de aanpassingen in de sportzomer 2025 uit. Als we een voorstel afkeuren gaat de werkgroep opnieuw aan de slag om een beter idee op tafel te leggen. We blijven dus werken aan KLJ Sport voor iedereen.

Per thema zal er telkens een oproep komen om geïnteresseerden voor die focusdiscipline te werven. Op deze manier kan iedereen die wil, mee nadenken over aanpassingen op vlak van toegankelijkheid in de KLJ-sportwerking. Écht iedereen is welkom. Heb je een kritische blik, wil je het helemaal omgooien, kom je uit een niet-sportende afdeling of ligt het thema nauw aan je hart, kom eens piepen op onze vergaderingen en bouw samen met ons aan een kwaliteitsvolle en toegankelijke sportwerking.

Zit je met vragen, bezorgdheden of wil je ons een hart onder de riem steken? Heb je een zot idee of sta je kritisch tegenover een bepaalde verandering? Blijf er niet mee zitten en deel je input via onderstaand formulier. Wij nemen alle constructieve feedback mee in ons traject, zodat we zeker niets of niemand over het hoofd zien.